De merel: de perfect zwarte vogel die zo prachtig kan zingen (“blackbird” in het Engels!); iedereen kent ‘m wel. Toch gaat het de laatste jaren niet zo goed met de merel, daarom hebben Vogelbescherming en Sovon het jaar 2022 uitgeroepen tot ‘het jaar van de merel’. Ook voor ons een mooie gelegenheid deze vogel eens in het zonnetje te zetten. En gelijk tijd voor een nieuw goed voornemen: meer foto’s maken van de ‘gewone vogel’ in de tuin. Je hoeft tenslotte niet ver weg om een bijzondere, mooie vogel te fotograferen!
Een merel kun je herkennen aan zijn gitzwarte veren, felgele snavel en een gele oogrand. Ze hebben een vrij lange staart en zijn ongeveer 25 cm groot. Ze huppen met beide poten tegelijk of rennen een stukje om dan weer stil te staan luisteren. Alhoewel het vaak gaat over het mooie zwarte verenkleed van de merel, zijn eigenlijk alleen de merelmannetjes zo zwart. De vrouwtjes zijn véél bruiner. Vergelijk deze foto’s (gemaakt op ons balkon) maar eens: links is het vrouwtje en rechts het mannetje.
Sinds 2016 heerst er in de merelgemeenschap een dodelijke ziekte: het Usutuvirus. Deze ziekte heeft heel veel slachtoffers gemaakt en er zijn merkbaar minder merels dan vroeger. Maar gelukkig lijkt het virus op zijn retour, er worden minder gevallen gemeld en er komen weer meer merels. Toch is het nog een beetje onduidelijk waarom er zoveel merels verdwenen zijn.
Mede daarom wordt er dit jaar extra onderzoek gedaan naar de merel. Zo kunnen er betere plannen gemaakt worden om de vogel te beschermen. Je kunt zelf ook meedoen met het onderzoek door elke week de merels in je tuin te tellen en door te geven wat ze eten. Op de website Jaar van de Merel | Sovon.nl vind je alle informatie.
Wil je niet elke week tellen (ik kan me voorstellen dat je dat niet vol gaat houden): in het weekend van 28, 29 en 30 januari is er weer de jaarlijkse tuinvogeltelling! Niet alleen voor de merels, maar voor alle vogels die in je tuin langskomen. Op Nationale Tuinvogeltelling | Vogelbescherming kun je er alles over lezen. Een kleine moeite (het kost je maar een half uurtje) en erg leuk om te doen. Misschien word je wel verrast door welke vogels je in je tuin tegenkomt.
“Blackbird singing in the dead of night”; de Beatles zongen het al. De merel is één van de eerste vogels die gaat zingen; ruim vóór zonsopkomst. En ook ’s avonds kun je de merel vaak nog horen zingen. In het voorjaar zingen de mannetjes vooral om een vrouwtje te lokken, daarna is het voornamelijk om hun territorium te beschermen. Overdag zal je de merel minder vaak horen zingen, dan hebben ze het te druk met eten verzamelen, nesten bouwen en jongen voeren. Pas als het daar te donker voor is, gaan ze op weer een mooie hoge uitkijkpost zitten zingen.
Merels lijken overigens wel lieve zachtaardige vogels, maar eigenlijk zijn het beste agressieve beesten. Onderling kunnen ze flinke gevechten houden (zelfs tot de dood erop volgt!) En pas zagen we nog dat een merel een tortelduif wegjaagde van onze voedertafel, ondanks het verschil in grootte ging de duif er snel vandoor…
Vroeger was een merel een echte bosvogel, maar inmiddels heeft een deel van de populatie zich prima aangepast aan het leven in de stad, het zijn echte tuinvogels geworden. Grappig is dat er steeds meer verschillen zijn tussen de ‘bosmerel’ en de ’tuinmerel’, de merel in de stad begint eerder in het jaar met zingen, ze zingen harder (om boven de stadsgeluiden uit te komen), ze zijn iets zwaarder en hebben kortere snavels en poten. Kortom: het lijken wel twee verschillende vogelsoorten te worden: evolutie in de praktijk!
In de tuin zie je de merels vaak op insectenjacht in het gazon of tussen de potten op het balkon. Ze gaan daarbij vaak flink te keer, mos en bladeren worden fanatiek omgegooid en soms gooien ze ook hele kluiten aarde uit de potten op ons balkon. Merels zijn ook dol op bessen en appels. Als je de merel wilt voeren, kun je eens een halve appel neerleggen en een paar rozijnen strooien (natuurlijk op een plaats waar ze veilig voor onze kattenvrienden zijn!)
Als je daar nu mee begint, word je in het voorjaar misschien wel beloont met elke ochtend en avond een prachtig merel-zang-concert!
